Kust & Zee

Hoe sterk is de natuur van de Noordzee om al die vormen van menselijk gebruik, zoals scheepvaart, visserij, grondstoffenwinning, windparken en recreatie, op te vangen? Oftewel, wat is de natuurlijke draagkracht van de Noordzee? Goede kennis over het functioneren van de Noordzeenatuur vormt daarvoor de basis. MONS-programma Het programma Monitoring-Onderzoek- Natuurherstel-Soortbescherming (MONS) gaat hier invulling aan geven. Het programma heeft als centrale vraag hoe het veranderende gebruik van de Noordzee, in het bijzonder de toename van het aantal windparken, de veranderingen in de visserij, de ambities voor meer voedselproductie op zee en maatregelen voor natuurherstel, past binnen de natuurlijke draagkracht van deze zee. Verder zal het programma handvatten opleveren om het gebruik ervan in evenwicht te houden met het leven erin. Inzicht in effecten van gebruik De partijen van het Noordzeeakkoord willen antwoord op de vraag wat de effecten van de verschillende gebruiksfuncties zijn op de natuurlijke draagkracht van de Noordzee. Ook wordt gekeken naar het effect op de gezondheid en ontwikkeling van zee- en kustvogels, trekvogels, vleermuizen, vissen (o.a. haaien en roggen), bodemdieren en zeezoogdieren zoals bruinvissen en zeehonden. Gaan windparken bijvoorbeeld niet ten koste van het zeeleven of levert het juist weer nieuwe leefgebieden op? Gaat de commerciële kweek van schelp- en schaaldieren, algen en wieren niet ten koste van het voedsel voor de bestaande dieren en planten? Ook is meer inzicht nodig in wat de stapeling van effecten van alle menselijke activiteiten bij elkaar betekent voor de verschillende soorten dieren en planten in de Noordzee en voor het ecosysteem als geheel. Onderzoeksvragen In het Noordzeeakkoord staan al een aantal specifieke onderzoeksvragen genoemd die op zeer korte termijn van start gaan. De onder- zoeken hebben onder meer betrekking op de beschermde natuurgebieden (lees meer op pagina 44) en op de bescherming van bijzondere dieren in de Noordzee. Ook de impact van onderwatergeluid door bijvoorbeeld heien op zee wordt nader onderzocht. Hieronder lees je een concreet onderzoek over zandkokerwormriffen dat mogelijk binnenkort onderdeel uitmaakt van het MONS-programma. Zandkokerwormriffen Een deel van de natuur van de Noordzee is ook voor de onderzoekers nog steeds een ‘black box’. Door onderzoek te doen naar gevoelige diersoorten, en onderwater- landschappen (her)ontdekken zij regelmatig weer nieuwe soorten of leefgebieden. De komende jaren wordt bijvoorbeeld 34 MEET, ONDERZOEK, HERSTEL EN BESCHERM De natuurlijke draagkracht van de Noordzee Een gezonde Noordzee is voor iedereen van belang. Het veranderende en intensieve gebruik mag niet ten koste gaan van het leven van de Noordzee. Nu al vraagt de zeenatuur (het ecosysteem)* om bescherming en herstel. Om de Noordzee ook in de toekomst gezond te maken en te houden zijn extra inspanningen nodig, en meer kennis over de Noordzeenatuur. Daarom zet Nederland een omvangrijk, ambitieus en langlopend onderzoeksprogramma op: MONS. Een unieke kans voor een beter inzicht in de natuurlijke (ecologische)** draagkracht van de Noordzee. Werken aan Kust & Zee Onderzoek naar vliegpaden van zee- en trekvogels * Ecosysteem is de bredere wetenschappelijk juiste term voor zeenatuur ** Ecologisch is de bredere wetenschappelijk juiste term voor natuurlijke Zender op zeehond voor onderzoek Onderzoek naar laagfrequente actieve sonar Hoofdfoto: Oscar Bos (WUR) • Overige foto’s: Beeldbank Rijkswaterstaat, archief